Een fietstocht in de jaren 30
Op deze pagina staat een serie foto's uit de jaren 30 van een viertal fietstoeristen (denkelijk twee
stellen), die op Nederlandse fietsen met lichte bagage een dagtocht door de natuur maken. Het
fietstourisme bestaat al sinds de tijden van de hoge bi in de 19e eeuw. Maar pas sinds de intensivering
van de aanleg van fietspaden in de jaren 20 en de stijgende welvaart in die tijd was de basis aanwezig
dat een bredere bevolkingsgroep van fietstochten door het platteland kon genieten. De mensen op de foto's lijken twintigers of dertigers uit de middenklasse. De twee herenfietsen zijn eenvoudige Fongers-fietsen, bij de damesfietsen is het merk niet te achterhalen. Alle fietsen hebben zwart gelakte velgen, jasbeschermers, klapstandaard, doeken kettingkast en een met zwart celluloïd overtrokken stuur. Drie van de fietsen zijn alleen uitgerust met een bandrem, de vierde heeft een terugtraprem. Een van de heren heeft dubbele fietstassen bij zich, de dames geven de voorkeur aan een praktische stuurtas. Voor de datering van de foto's is het feit interessant dat de fietsen wel allemaal elektrische verlichting hebben, maar aan de achterkant alleen een reflector. De fietstocht moet dus vóór 1 januari 1938 hebben plaatsgevonden, de datum waarop een elektrisch achterlicht verplicht werd. Sterker nog: op de tweede foto is te zien dat de fietsen ook nog geen wit geverfd achterspatbord hebben (verplicht per 7 oktober 1935). Maar veel ouder dan dat kunnen de foto's gezien het model van de koplampen en dynamo's toch niet zijn, we schatten ze daarom op 1934 of 1935. Of specifieker: zomer 1934 of zomer 1935 want de fietsers zijn licht gekleed. Op foto 1 zien we drie van de fietsers op een heidestrook langs het fietspad uitrusten, de vierde persoon neemt de foto. Links aan de rand van het bos zijn nog een man en een vrouw toevallig op de foto gekomen.
|
|
|
Foto 2 is door de andere man van het gezelschap genomen. Het landschap is nu veel opener - een
zanderige heide in een heuvelachtig gebied.
|
|
|
De derde foto is fotografisch de mooiste uit deze kleine serie. Weer staan er twee vrouwen en een man
op, al moet je even moeite doen om ze alle drie te vinden. Maar het bijzondere van deze foto is de
wankelende beweging die er in zit, veroorzaakt door de scheve stand van de camera in combinatie met het
slingerende pad. De zandvlakte op de voorgrond en de heuvel links achter versterken deze indruk nog. De
tegen elkaar leunende fietsen lijken in deze deining houvast bij elkaar te zoeken. Weer is de grond
zanderig - in welk gebied zouden deze foto's genomen zijn? Heuvels, heide, bos en zand. Is het in de
buurt van de kust? Of misschien toch op de Veluwe?
|
|
|
|
Foto 4 hierboven hoort strikt genomen niet bij de eerste drie omdat hij weliswaar hetzelfde
groepje mensen laat zien maar met andere kleren aan, dus op een andere dag tijdens een andere tocht. In
fotografisch opzicht is deze opname ietwat mislukt maar daarom niet minder intrigerend. Want deze foto
geeft concrete aanwijzingen voor het gebied waarin de fietsers bij hun daguitjes rondfietsten en dus ook woonden.
We zien op de achtergrond de voet van een groot gebouw, er lopen mensen en helemaal rechts staat een
motorfiets geparkeerd. Het is duidelijk de plaats van een toeristische trekpleister. Maar door de slecht
gekozen beelduitsnede (de foto had natuurlijk in staand formaat genomen moeten worden) is niet te zien
om wat voor gebouw het gaat. Jarenlang heb ik me afgevraagd welk gebouw op deze foto staat en in welke streek de fietsers gewoond moeten hebben. Verschillende suggesties kwamen langs die een voor een weer verworpen moesten worden. Tot een bevriende liefhebber van fietsen en oude foto's na vier jaar met de oplossing kwam: het Belgenmonument bij Amersfoort. Het gebied waar de groep fietsers onderweg was zijn daarmee de Vlasakkers tussen Amersfoort en Den Dolder. Alle foto's: verzameling H. Kuner
|
